Loopbanen van musici
Mijn wetenschappelijke loopbaan begon bij het instituut voor Kunstgeschiedenis en Muziekwetenschap, waar ik in 1998 promoveerde op het proefschrift Voor en achter het voetlicht, musici en de arbeidsverhoudingen in het kunst- en amusementsbedrijf 1918-1940. Ik beschreef hoe Nederlandse musici hun loopbanen inrichtten en hoe zij door collectieve belangenbehartiging probeerden hun maatschappelijke positie te verbeteren. Voor dit onderzoek werd gebruik gemaakt van vele interviews en (auto)biografische documenten van musici die destijds in symfonie-orkesten, bioscooporkesten en de horeca werkzaam waren. Ik ging les geven over muziekbeleid en programmering, onderzocht het muziekbeleid en werd ook actief als beleidsadviseur.
Muziekensembles, orkesten en podia
In 1999 deed ik samen met de sociologe Wilma Tichelaar in opdracht van het Schönberg Kwartet en het Mondriaan Kwartet en het ministerie van OC&W onderzoek naar de marktpositie van strijkkwartetten in Nederland. Doel was meer inzicht te verschaffen in de manier waarop de toenmalige markt voor kamermuziek functioneerde, met name voor die strijkkwartetten die al wat langer meedraaiden en nieuwe muziek brachten.
In 2000 maakte ik voor de Universiteit Groningen een analyse van de activiteiten van alle muziekpodia in Oost-Nederland, met als doel gemeenten en provincies te laten zien waar de witte vlekken waren in het muzikale aanbod en aanknopingspunten voor nieuw beleid te formuleren.
Een beleidsadviserende rol vervulde ik in 2000/2001, toen ik deel uitmaakte van de staatscommissie Hierck, die in het voorjaar van 2001 een advies uitbracht Met het oog op de toekomst over het orkestenbestel in Nederland. Tien jaar later adviseerde ik bij de Raad voor Cultuur over de symfonieorkesten en het muziekcentrum van de omroep (2010) en de bezuinigingen in de muzieksector (2011). Deze activiteiten maakten telkens weer duidelijk dat het heel belangrijk is dat musicologen actief participeren in beleid en cultuurpolitiek. Zij kennen de eigenaardigheden van muzikale maakprocessen en kunnen de “niet muziekkenners” in beleidsmatige en managementfuncties ondersteunen bij het nemen beslissingen die van belang zijn voor muziekinstellingen, musici, componisten en hun publiek.
Muzikale Profiel van de stad Utrecht
Aangekondigde bezuinigingen in de culturele sector in 2011 waren de aanleiding voor het starten van een monitorproject rondom de muziekstad Utrecht. Het zou nuttig zijn een nulmeting te hebben van het totale muzikale landschap, om later te kunnen onderzoeken in hoeverre bezuinigingen of andere ontwikkelingen de variatie en prijzen van het culturele aanbod hebben beïnvloed. Een format van Evert Bisschop Boele (voor de stad Groningen) paste ik aan voor de stad Utrecht en voor meer genre-analytische vergelijkingen. Deze nieuwe mapping methode werd Musicscape werden genoemd en voor een groot deel door studenten in mijn cursussen uitgevoerd. Zij liepen rond door de stad, en scanden talloze websites en folders. Door gedurende twee weken het volledige aanbod op formele en informele podia in beeld te brengen, krijg je een handvat om niet alleen verschuivingen in het aanbod in een stad te documenteren, maar ook om het muzikale profiel van steden met elkaar te vergelijken. Uit de peilingen in Groningen en Utrecht blijkt dat ongeveer 60% van het muzikale aanbod in deze steden zich buiten de reguliere podia om voltrekt. Ook blijkt dat er een zeer groot aanbod aan ”gratis” muziekevenementen plaats vindt in de stad. Klik hier voor: pdf ppt presentatie p lelieveldt musicscape utrecht en groningen
Over de onderzoeksmethode schreven we een artikel. Over het belang van een dergelijke integrale kijk op het culturele leven in Nederland, zie het SCP-rapport Het Culturele Leven (2018).
P. Lelieveldt en E. Bisschop Boele, “City Musicscapes, Live music in the cities of Groningen and Utrecht, 2010 – 2016,” in: Research Data Journal for the Humanities and Social Sciences. Brill, 2018 (3). doi.org/10.1163/24523666-01000012
Open Access Databases published at www.dataverse.nl/dataverse/musicscapes:
– P. Lelieveldt, Musicscape Utrecht 2011
– P. Lelieveldt, Musicscape Utrecht 2013
– P. Lelieveldt, Musicscape Utrecht 2016
– P. Lelieveldt, Podiumkunstenmonitor Utrecht 2016